Het aantal ongehuwd samenwonende ouders is de laatste jaren fors toegenomen. Maar waar dien je als aanstaande niet gehuwde of niet gehuwde ouder op te letten? Om antwoord te geven op deze vraag dient eerst te worden gekeken naar de rechtspositie van gehuwde ouders, welke automatisch bij wet wordt geregeld in het burgerlijk wetboek, boek 1. Een tijdens een huwelijk geboren kind heeft voor de wet automatisch zowel een moeder als een vader. De moeder is de vrouw uit wie het kind geboren is of die het kind heeft geadopteerd en de vader is de man die op het tijdstip van de geboorte van het kind met de vrouw uit wie het kind geboren is, is getrouwd of de man die het kind heeft geadopteerd. Deze ouders voeren tijdens en ook na hun huwelijk gezamenlijk het gezag over hun minderjarige kinderen uit.
Het bovenstaande geldt echter niet voor de rechtspositie van de ongehuwde ouders, of beter gezegd voor de rechtspositie van de ongehuwde vader, want de rechtspositie van de ongehuwde moeder verschilt niet wezenlijk van die van de gehuwde moeder. Moeder van het kind is immers de vrouw uit wie het kind geboren is of die het kind heeft geadopteerd en daarbij is niet van belang of die vrouw al dan niet is gehuwd. Bovendien heeft deze moeder van rechtswege het gezag over haar kind.
Indien de moeder van het kind niet is getrouwd, heeft het kind voor de wet niet automatisch een vader. Daarvoor zal het kind eerst moeten worden erkend. Erkenning van het kind kan al vóór de geboorte van het kind plaatsvinden, echter dient de moeder voor erkenning wel toestemming aan de vader te geven. Als de moeder die toestemming weigert, dan kan de vader vervangende toestemming aanvragen bij de rechtbank.
Echter met alleen het erkennen van je kind, ben je er als ongehuwde vader nog niet. Wil je daadwerkelijk samen met je partner het gezag over jullie kind uitoefenen, dan moeten jullie daartoe nog gezamenlijk een verzoek indienen bij de rechtbank. Dat kan heel eenvoudig door het invullen van een standaardformulier waarvoor je geen advocaat nodig hebt. Helaas wordt deze stap vaak overgeslagen. Wellicht uit onwetendheid of wellicht uit een soort van gemakzucht.
Zolang de relatie goed gaat, wordt het gezag over het kind in de praktijk toch meestal gezamenlijk uitgeoefend, in die zin dat ook ongehuwde ouders doorgaans gezamenlijk beslissingen nemen over hun kind. Mocht de relatie echter onverhoopt stuk lopen terwijl er geen gezamenlijk gezag is aangevraagd, dan is de rechtspositie van de ongehuwde vader minder sterk. De ervaring leert namelijk dat na het beëindigen van de relatie moeders vaak minder positief staan tegenover het alsnog aanvragen van het gezamenlijk gezag. Daarmee is niet gezegd dat je dan als ongehuwde vader het nakijken hebt, maar het is dan niet meer slechts een kwestie van een eenvoudig formulier invullen en ondertekenen voor het verkrijgen van gezamenlijk gezag.
Het gezamenlijk gezag kan dan alleen nog worden verkregen door daartoe een procedure te starten bij de rechtbank, welke erg kostbaar is. Daarnaast is het voor de onderlinge verstandhouding vaak niet bevorderlijk om het gezamenlijk gezag af te dwingen via de rechtbank, hetgeen vaak ook zijn weerslag heeft op bijvoorbeeld de omgangsregeling en daarmee ook op het welzijn van het kind. Puur vanuit juridisch oogpunt bezien, is het dus wel zo makkelijk om als ongehuwde aanstaande ouders nog vóór de geboorte van het kind in het huwelijk te treden.
En het aangaan van een geregistreerd partnerschap dan? Biedt dat in een dergelijk geval niet de oplossing voor degenen die niet uit louter praktische overwegingen willen trouwen? Het antwoord luidt echter ontkennend, althans vooralsnog. Volgens de huidige wetgeving heeft het aangaan van een geregistreerd partnerschap namelijk geen afstammingsrechtelijke gevolgen. Dat betekent dat een kind dat tijdens een geregistreerd partnerschap wordt geboren niet van rechtswege een juridische vader heeft. De geregistreerde partner zal zijn kind dus nog gewoon moeten erkennen om voor de wet als vader van het kind te worden aangemerkt.
Bovendien oefent de moeder alleen het gezag over het kind uit, tenzij de geregistreerde partners een verzoek tot het gezamenlijk uitoefenen van het gezag hebben gedaan. Er is momenteel echter een wetsvoorstel aanhangig dat dit cruciale verschil tussen het huwelijk en het geregistreerd partnerschap wil opheffen. Mocht dit voorstel worden aangenomen, dan zal een tijdens een geregistreerd partnerschap geboren kind van rechtswege zowel een vader als een moeder hebben en zullen zij automatisch gezamenlijk het gezag over het kind uitoefenen, zonder dat daarvoor nog rechtshandelingen zoals erkenning en het aanvragen van gezamenlijk gezag nodig zijn.
Rechtshulp
Mocht u als ongehuwde een conflict hebben met uw ex-partner omtrent het gezag over uw kind dan kunt u, uw probleem uit handen geven aan een bekwame jurist van Precise and Wise Juristen. Zij kunnen voor u en uw ex-partner een omgangsregeling opstellen, waarin het belang van het kind voorop staat. Met de hulp van Precise and Wise Juristen staat u juridisch sterker in uw recht.